Chống xâm nhập văn hóa độc hại:

Bài 3: Xây dựng lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ trong kỷ nguyên mới

TLGD – Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025- 2030 đã ban hành Nghị quyết về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 2026 – 2030. Với quyết tâm chính trị cao, sự lãnh đạo thống nhất của cấp ủy, sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành và toàn xã hội, Nghệ An tiếp tục khẳng định vai trò là tỉnh giàu truyền thống văn hóa, tiên phong trong gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, kiên quyết ngăn chặn sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại, bảo vệ nền tảng tư tưởng, đạo đức, văn hóa của Đảng trong tình hình mới.

Để giới trẻ thêm niềm tin, luôn tự hào truyền thống văn hóa

Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, lâu dài, là sự đầu tư cho tương lai, nhằm xây dựng lớp thanh niên có lý tưởng sống cao đẹp, bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, lối sống văn minh, hiện đại. Đây là nền tảng quan trọng để thế hệ trẻ kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Sau 10 năm thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 – 2030 trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Các cấp ủy đảng, chính quyền, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị – xã hội đã nhận thức ngày càng sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ.

Công tác tuyên truyền, giáo dục tiếp tục được đổi mới, sáng tạo. Các phong trào hành động cách mạng được các cấp bộ Đoàn trong toàn tỉnh triển khai sâu rộng, mang lại hiệu quả. Phần lớn thế hệ trẻ Nghệ An được giáo dục, chăm sóc, nuôi dưỡng ngày một tốt hơn; đại đa số thanh niên, thiếu nhi tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước, sống có trách nhiệm với quê hương, Tổ quốc, gia đình và bản thân.  Có ước mơ, hoài bão, kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy hành động, sáng tạo, lạc quan, tự tin, dám nghĩ, dám làm; có nhiều đóng góp quan trọng trong quá trình phát triển đổi mới của tỉnh; có lối sống lành mạnh, tinh thần tự cường; có ý chí vươn lên trong học tập, công tác; nghiêm chỉnh chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước.

Sở GD&ĐT Nghệ An triển khai Cuộc vận động “Học sinh Nghệ An nói không với điện thoại trong buổi học”. Ảnh: Châu Yên

Tuy nhiên, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ còn nhiều hạn chế, yếu kém. Vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ chưa đáp ứng với yêu cầu hiện nay. Việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác giáo dục thế hệ trẻ chưa kịp thời và hiệu quả. Một bộ giới trẻ giảm sút niềm tin, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, mơ hồ về lý tưởng sống, thiếu bản lĩnh chính trị, dễ bị ảnh hưởng bởi các trào lưu lệch chuẩn, các thông tin xấu độc trên không gian mạng, sống ảo, nghiện game, sống thực dụng, ích kỷ, thờ ơ với các vấn đề của đất nước, cộng đồng, thậm chí sa vào các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật.

Trong bối cảnh kỷ nguyên số, hội nhập quốc tế sâu rộng và cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, thế hệ trẻ đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển, nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Đó là sự xâm nhập của các luồng tư tưởng phản động, văn hóa phẩm độc hại, sự suy thoái đạo đức, lối sống, sự gia tăng các tệ nạn xã hội… đòi hỏi phải có các giải pháp toàn diện, đồng bộ, kịp thời và phù hợp để định hướng, bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ một cách hiệu quả.

Nghệ An là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu – Người đã dành trọn cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ. Truyền thống yêu nước, cách mạng, hiếu học, nhân ái, nghĩa tình là giá trị cốt lõi tạo nên bản sắc văn hóa xứ Nghệ. Việc phát huy truyền thống quý báu đó trong công tác giáo dục thế hệ trẻ chính là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu hiện nay, nhằm xây dựng con người Nghệ An phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên mới.

Trước yêu cầu đặt ra từ thực tiễn và nhiệm vụ phát triển của tỉnh, nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đồng thời xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương, góp phần xây dựng thế hệ trẻ Nghệ An thực sự là lực lượng xung kích, sáng tạo, là chủ nhân tương lai của quê hương, đất nước. Ngày 17/12/2025, Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Nghị quyết số 03- NQ/TU về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ trong kỷ nguyên mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2026 – 2030”. Đây là một nội dung trong danh mục các nhiệm vụ, đề án thuộc Chương trình hành động của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

 Bà Nguyễn Thị Phương Thúy, Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội LHTN tỉnh Nghệ An cho biết, trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các cấp bộ đoàn và sự tham gia của đoàn viên, thanh niên, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến tích cực, toàn diện, đạt nhiều kết quả quan trọng, qua đó góp phần hình thành lớp thanh niên có tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

 Nâng cao hiệu quả phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội

Nghệ An triển khai mô hình “Giáo dục ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng sống trong các trường học”. Ảnh: Mai Trang

Những kết quả của cấp ủy, hệ thống chính trị cùng tổ chức đoàn trong công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho đoàn viên, thanh niên dù đã đạt được nhiều kết quả, song có thể thấy rằng, nội dung, phương thức của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên một số nơi chưa theo kịp với nhu cầu của thanh niên, hiệu quả công tác giáo dục của các cấp bộ Đoàn có mặt chưa cao đã tác động đến một bộ phận thanh niên vi phạm pháp luật và thanh niên sa vào các tệ nạn xã hội. Đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống còn thiếu về số lượng, hạn chế về kỹ năng, phương pháp tiếp cận hiện đại nhất là về kỹ năng số, năng lực số, đặc biệt là trong việc ứng dụng công nghệ số vào giáo dục. Việc xây dựng, nhân rộng các mô hình hay, hiệu quả chưa đồng đều giữa các địa phương.

Cùng với đó, một số cấp ủy, chính quyền, cơ sở giáo dục và tổ chức Đoàn, Hội, Đội chưa thực sự quan tâm đúng mức đến công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ. Công tác phối hợp giữa chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội và sự phối hợp giữa các lực lượng tham gia giáo dục thế hệ trẻ (gia đình, nhà trường và xã hội), còn thiếu đồng bộ, hiệu quả. Việc định hướng nghề nghiệp cho thanh niên theo các ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh còn nhiều hạn chế. Một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Tình trạng sống ảo, nghiện game, sa vào các tệ nạn xã hội… đang diễn ra ở một bộ phận giới trẻ.

Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư cho các hoạt động giáo dục giá trị sống, giáo dục đạo đức trong trường học và ngoài xã hội còn hạn chế. Trong khi đó, một bộ phận thanh thiếu niên còn mơ hồ về lý tưởng sống, thiếu bản lĩnh chính trị, dễ bị ảnh hưởng bởi các trào lưu lệch chuẩn, thông tin xấu độc trên không gian mạng; có biểu hiện sống thực dụng, ích kỷ, thờ ơ với các vấn đề của đất nước, cộng đồng. Sự thay đổi quá nhanh của thông tin trên các nền tảng mạng xã hội, làm cho việc định hướng thông tin đến giới trẻ gặp rất nhiều khó khăn. Các thông tin tốt và xấu đang xen kẽ nhau, làm cho giới trẻ khó nhận biết và phân biệt.

Với mục tiêu tăng cường trách nhiệm của các cấp, các ngành, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã quán triệt và chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền, các ngành, các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm các quy định, nhiệm vụ, giải pháp về công tác phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường, phòng ngừa tội phạm và phòng chống vi phạm pháp luật, giáo dục đạo đức, lối sống, văn hóa, ứng xử, kỹ năng sống trong thanh thiếu nhi.

Vinh Lộc – Nhật Vượng