Lễ hội đền Độc Cước là lễ hội truyền thống được tổ chức thường niên tại Sầm Sơn. Đây là lễ hội để người dân trong vùng và các du khách thập phương có dịp bày tỏ lòng thành kính với thần Độc Cước cùng các bậc tiền nhân nhằm cầu mong một năm mới Quốc Thái, dân an, nhân khang vật thịnh, mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, tôm cá đầy khoang, mùa màng thắng lợi, du lịch phát triển. Đây là hoạt động mở đầu cho mùa du lịch mới của năm 2024, tham gia lễ hội này du khách có dịp tận hưởng vẻ đẹp núi non, biển cả, cùng các chương trình liên hoan nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật quần chúng với những tiết mục đặc sắc được lựa chọn từ vòng sơ khảo tối ngày 24/3 và trải nghiệm các hoạt động văn hóa, tâm linh của vùng sơn cước.
Đền Độc Cước là địa điểm gắn liền với sự tích của một vị thần Một Chân (Độc Cước). Ngôi đền được xây dựng từ thế kỷ XIII, trên hòn Cổ Giải thuộc phía Bắc dãy núi Trường Lệ, là ngôi đền nổi tiếng thiêng liêng. Đền thờ thần độc cước, vị thần đã có công tự xẻ đôi thân mình, dẹp loài thủy biển, bảo vệ cuộc sống bình yên cho dân lành. Đền hiện còn lưu giữ 8 đạo sắc phong, được xếp hạng di tích Quốc gia từ năm 1962. Ngày 31/12/2019 đền Độc Cước thuộc khu di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh thành phố Sầm Sơn đã được thử tướng chính phủ ban hành quyết định số 1954/QĐ-TTg về việc xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt.
Trong trang phục truyền thống lễ hội, hàng ngàn người dân từ các điểm di tích với lễ vật sơn trang, cờ hoa, trống hội cùng tề tựu sân đền. Lễ hội mở đầu với nghi lễ rước kiệu, với sự tham gia của các đoàn đến từ 7 làng thuộc 5 phường: Trường Sơn, Bắc Sơn, Trung Sơn, Quảng Tiến, Quảng Cư, diễu hành qua tuyến đường Hồ Xuân Hương về tới sân đền Độc Cước khai hội.
Trải qua hàng trăm năm tại di tích diễn ra nhiều lễ hội lớn nhỏ, trong đó đặc biệt phải kể đến: Lễ Hội Cầu Phúc (16-2 âm lịch) và lễ hội bánh chưng bánh giầy (12-5 âm lịch). Gắn liền với tín ngưỡng tâm linh, hai kỳ lễ hội diễn ra thường niên thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương về với di tích Đền Độc Cước.
Lễ hội cầu phúc đền Độc Cước Sầm Sơn góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, tạo điều kiện để người dân thể hiện nét văn hóa tâm linh, tôn vinh, trân trọng những giá trị văn hóa lịch sử truyền thống ngàn đời của ông cha truyền lại.
Với những giá trị tiêu biểu đó, lễ hội được Bộ Văn Hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc Gia. Tiếp đó là các nghi lễ cầu phúc, tế lễ, thể hiện tấm lòng thành kính đối với các bậc tiền nhân, đồng thời thể hiện ước mong của người dân trong năm mới.
Đây cũng là một trong những hoạt động nhằm hướng tới hiện thực hóa khát vọng xây dựng thành phố du lịch thân thiện, văn hóa xã hội tiếp tục đổi mới, sáng tạo. Cùng với đền Cô Tiên, núi Trường Lệ, hòn Trống Mái…đền Độc Cước đã và đang trở thành địa điểm du lịch văn hóa nổi tiếng thu hút du khách mỗi lần đặt chân đến thành phố biển Sầm Sơn.
Để lễ hội diễn ra lành mạnh, an toàn, các ngành chức năng ở thành phố Sầm Sơn đã huy động sự tham gia của lực lượng công an, dân quân… tăng cường chấn chỉnh các hoạt động mua bán đồ lễ và các loại hình dịch vụ khác tại khu vực Đền Độc Cước.
Một số hình ảnh chương trình văn nghệ đặc sắc trong lễ hội:
Bài và ảnh: Lê Hoa