Đại úy Ngô Thị Ngọc Thúy – Ban Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục đào tạo, Học viện Chính trị
Tóm tắt: Công tác khảo thí đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá và đảm bảo chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thực tiễn. Bài báo này phân tích thực trạng công tác khảo thí hiện nay tại Học viện chính trị, chỉ ra những ưu điểm đạt được và các hạn chế còn tồn tại. Trên cơ sở đó, bài báo đề xuất các giải pháp mang tính đột phá phù hợp với xu thế đổi mới giáo dục, đào tạo hiện nay. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này không chỉ giúp nâng cao chất lượng công tác khảo thí mà còn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ chính trị, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Từ khóa: Giải pháp, nâng cao chất lượng, công tác khảo thí, Học viện chính trị
1. Đặt vấn đề
Trong quá trình đổi mới nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, công tác khảo thí là một mắt khâu rất quan trọng để đánh giá chất lượng tuyển sinh đào tạo, trình độ của người học và chất lượng giáo dục, đào tạo của cơ sở đào tạo. Công tác khảo thí không chỉ là công cụ đo mà còn là công cụ điều khiển quá trình dạy học, công tác khảo thí như thế nào thì người học sẽ học như thế ấy. Kết quả của hoạt động này là cơ sở để định hướng và xác định các điều kiện bảo đảm cho toàn bộ hoạt động giáo dục đào tạo của nhà trường. Đồng thời, giúp lãnh đạo, chỉ huy các cấp, các cơ quan, khoa, đơn vị có quyết định đúng đắn trong việc điều chỉnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả các khâu, các bước, các thành tố trong quá trình đào tạo ở nhà trường.
Nằm trong hệ thống nhà trường đại học của quốc gia, nhiệm vụ giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học của Học viện Chính trị luôn có sự phát triển cả về quy mô, loại hình và đối tượng đào tạo. Cùng với việc đổi mới, hoàn thiện nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp dạy, học cho các đối tượng đào tạo, công tác khảo thí ở Học viện cũng có sự phát triển cả diện rộng và chiều sâu trong thực hiện các hoạt động khảo thí. Trong bối cảnh mới, cần tiến hành đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng công tác khảo thí của Học viện.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Chất lượng công tác khảo thí ở Học viện Chính trị
Công tác khảo thí ở Học viện Chính trị là tổng thể các hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, cấp ủy, cán bộ chủ trì các cơ quan đơn vị trong sử dụng các hình thức, biện pháp và phương tiện thực hiện nhiệm vụ thi, kiểm tra nhằm đánh giá khách quan, chính xác kết quả học tập của học viên theo quy chế, quy định. Mục đích nhằm đánh giá khách quan, chính xác sự tích lũy tri thức, phát triển kỹ năng, kỹ xảo, năng lực trí tuệ, năng lực thực tiễn, phẩm chất đạo đức, phong cách tác phong khoa học của học viên qua từng học phần (môn học) cũng như kết quả học tập trong suốt quá trình đào tạo theo mục tiêu yêu cầu đào tạo. Đồng thời, qua đó thu thông tin ngược của quá trình giáo dục và đào tạo làm cơ sở điều chỉnh kế hoạch, nội dung, chương trình dạy học nhằm không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo của Học viện đáp ứng yêu cầu, mục tiêu đào tạo đã đề ra.
Nội dung của công tác khảo thí bao hàm nhiều hoạt động, diễn ra trong suốt quá trình đào tạo, từ khâu tuyển chọn đầu vào đến khi kết thúc ra trường, cụ thể: xác định các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác khảo thí; xây dựng kế hoạch thi, kiểm tra đánh giá kết quả chất lượng các kỳ thi, kiểm tra; xây dựng, quản lý, sử dụng đề thi, ngân hàng đề thi; tổ chức thi, kiểm tra; kiểm tra, giám sát hoạt động thi, kiểm tra; tổ chức chấm thi, kiểm tra; vào điểm, ra điểm, trả điểm; lưu điểm, lưu bài thi; thanh kiểm tra kết quả thi, giải quyết khiếu nại, kiến nghị kết quả thi, kiểm tra; sơ, tổng kết rút kinh nghiệm thi, kiểm tra. Hình thức, biện pháp công tác khảo thí gắn liền với hình thức thi, kiểm tra, bao gồm giáo dục nâng cao trách nhiệm; tổ chức, quản lý các hoạt động của các lực lượng tham gia vào công tác khảo thí; kiểm tra đôn đốc, thông qua thực hiện các phong trào thi đua, phân tích chất lượng đảng viên, tổ chức đảng; tổ chức phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong thực hiện nội dung công tác khảo thí; tổ chức tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ về công tác khảo thí cho cán bộ, nhân viên thực hiện công tác khảo thí; xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật đảm bảo cho công tác khảo thí, nhất là ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình thực hiện nhiệm vụ khảo thí.
Chất lượng công tác khảo thí ở Học viện Chính trị là tổng hợp chất lượng các yếu tố hợp thành công tác khảo thí, từ hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện đến kiểm tra đánh giá, sơ tổng kết, rút kinh nghiệm, được thể hiện ra ở chất lượng chủ thể tiến hành, chất lượng ngân hàng đề thi, phương pháp tổ chức, quản lý, phương tiện vật chất đảm bảo cho công tác khảo thí nhằm đánh giá đúng thực chất người học góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo của Học viện đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo đã đề ra. Quan niệm trên đã xác định các yếu tố tạo thành chất lượng công tác khảo thí ở Học viện chính trị gồm: chất lượng công tác lãnh đạo, chỉ đạo của chủ thể tiến hành công tác khảo thí; chất lượng của đội ngũ trực tiếp tiến hành công tác khảo thí; chất lượng hoạt động thi, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học viên; chất lượng đề thi, câu hỏi thi và đáp án; chất lượng cơ sở vất chất bảo đảm cho công tác khảo thí.
Trong những năm qua, đa số các chủ thể, các lực lượng có nhận thức đúng về vị trí, vai trò của công tác khảo thí đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, phát huy tốt trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong thực hiện các hoạt động khảo thí. nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành công tác khảo thí ở Học viện được xác định phù hợp với chương trình, nội dung đào tạo, phương pháp dạy và học, phù hợp với các đối tượng đào đào tạo, đánh giá khá sát trình độ của người học, tạo động lực cho người học phấn đấu theo môn hình, mục tiêu, yêu cầu đào tạo. trình độ, năng lực thực hiện nhiệm vụ khảo thí của chủ thể tiến hành công tác khảo thí có sự tiến bộ rõ nét; chất lượng thực hiện các hoạt động khảo thí từng bước được nâng lên, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo. việc phối hợp giữa các lực lượng tiến hành công tác khảo thí theo chức năng, nhiệm vụ các tổ chức, các lượng đảm bảo đồng bộ, nhịp nhàng, đạt hiệu quả khá tốt; kết quả công tác khảo thí đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Học viện Chính trị. nội dung, hình thức thi, kiểm tra phù hợp chương trình, đối tượng đào tạo; nội dung câu hỏi thi sát với nội dung đào tạo và trình độ nhận thức của người học; kết quả công tác khảo thí đã góp phần đánh giá sát hơn, khách quan, chính xác hơn kết quả học tập của người học. cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác khảo thí được đầu tư và sử dụng có hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động khảo thí.
Tuy nhiên, một số cán bộ, giảng viên, học viên nhận thức về công tác khảo thí còn giản đơn, chưa đề cao trách nhiệm trong thực hiện các hoạt động khảo thí. các văn bản pháp quy, nhất là các quy chế, quy định hướng dẫn về công tác khảo thí còn chưa đồng bộ. việc phối hợp giữa các cơ quan, khoa chuyên ngành và đơn vị quản lý học viên trong thực hiện các hoạt động khảo thí có thời điểm, có nội dung chưa chặt chẽ. việc xây dựng đề thi học phần (môn học) cho các đối tượng ở một số khoa (bộ môn) chưa bao quát toàn diện kiến thức trong chương trình giảng dạy, câu hỏi thi mang tính tái hiện nhiều.
2.2. Một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng công tác khảo thí ở Học viện Chính trị hiện nay
Thứ nhất, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chủ thể tiến hành công tác khảo thí.
Chủ thể tiến hành công tác khảo thí ở Học viện Chính trị là những người trực tiếp, gián tiếp tiến hành công tác khảo thí, bao gồm đội ngũ cán bộ, giảng viên của các khoa giáo viên; cán bộ, trợ lý Phòng Đào tạo, Phòng Sau đại học; cán bộ, nhân viên Ban Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo; cán bộ quản lý học viên; trong đó lực lượng nòng cốt là đội ngũ cán bộ, giảng viên của các khoa giáo viên, cán bộ, nhân viên Ban Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo.
Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chủ thể tiến hành công tác khảo thí ở Học viện hiện nay cần tập trung: làm rõ rõ vị trí, vai trò của chủ thể tiến hành công tác khảo thí trong các thành tố cấu thành quá trình đào tạo; vai trò của việc đánh giá chính xác trình độ nhận thức, năng lực người học theo mục tiêu, yêu cầu từng học phần (môn học) làm cơ sở cho cải tiến nâng cao chất lượng giảng dạy, đồng thời tạo động lực cho người học phấn đấu vươn lên trong học tập, rèn luyện theo mô hình, mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Cần nắm vững đối tượng, chương trình đào tạo, nội dung cơ bản của các học phần (môn học), những yêu cầu người học cần đạt được khi nghiên cứu các học phần (môn học) cụ thể trong chương trình đào tạo; những quy định về thi, kiểm tra đánh giá kết quả người học. Nắm chắc các quy trình thực hiện các khâu, các bước của hoạt động khảo thí, nhất là yêu cầu cần đạt được trong thực hiện các hoạt động của công tác khảo thí.
Thứ hai, đổi mới, nâng cao chất lượng câu hỏi thi, xây dựng, quản lý đề thi; tổ chức thi, chấm thi
Nội dung đổi mới, nâng cao chất lượng câu hỏi thi, xây dựng, quản lý đề thi; tổ chức thi, chấm thi, gồm: Đổi mới nâng cao chất lượng câu hỏi thi, xây dựng, quản lý đề thi. Đổi mới tổ chức thi, chấm thi biểu hiện việc tích cực nghiên cứu áp dụng các hình thức, cách thức tổ chức thi phù hợp với thời gian huấn luyện của học phần (môn học), phù hợp với đối tượng, địa điểm đào tạo, đội ngũ cán bộ, giảng viên của các khoa, lôgic nhận thức và cơ sở vật chất bảo đảm cho thi. Hình thức thi phải linh hoạt, phù hợp với nhu cầu tìm hiểu thông tin, tri thức lý luận và tri thức thực tiễn của người học, đồng thời phù hợp với phương pháp dạy học nêu vấn đề đang được áp dụng rộng rãi hiện nay.
Để tiến hành đổi mới nâng cao chất lượng câu hỏi thi, xây dựng, quản lý đề thi, tổ chức thi, trên cơ sở chương trình, nội dung đào tạo của từng đối tượng, các văn bản hướng dẫn, kế hoạch hiệp đồng của cơ quan chức năng, các khoa (bộ môn) tổ chức xây dựng đề thi, đáp án chặt chẽ, đúng quy trình bảo đảm về số lượng và chất lượng theo Quy chế Giáo dục – đào tạo, phù hợp về nội dung và hình thức thi. Câu hỏi thi phải ngắn gọn, rõ ràng, ngôn từ chính xác, tường minh tạo sự thống nhất trong cách hiểu câu hỏi thi, số lượng câu hỏi thi trong đề thi phù hợp nội dung học phần (môn học) và thời gian làm bài thi được xác định trong kế hoạch đề bài; xây dựng đáp án cụ thể theo hướng dẫn và tạo sự thống nhất, thuận tiện cho công tác chấm thi. Việc xây dựng, bổ sung, hoàn thiện ngân hàng đề thi qua từng buổi thi phải được tiến hành theo đúng hướng dẫn, quy trình đã xác định, chủ nhiệm Khoa phải chịu trách nhiệm về nội dung và tính bảo mật của đề thi. Tổ chức chấm thi chặt chẽ, chính xác theo đáp án, chấp hành và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình chấm thi được quy định trong Quy chế Giáo dục – đào tạo hiện hành của Học viện. Tiến hành thường xuyên, chặt chẽ công tác chấm phúc tra xác xuất, ngẫu nhiên đối với các khoa mục huấn luyện, các lớp và các chuyên ngành đào tạo, kịp thời rút kinh nghiệm trong công tác chấm thi, đánh giá kết quả học tập, phát huy tính dám chịu trách nhiệm của đội ngũ cán trong tổ chức chấm thi.
Thứ ba, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ khảo thí
Ban Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo cần làm tốt chức năng tham mưu giúp Đảng ủy, Ban Giám đốc lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới có hiệu quả phương pháp thi, kiểm tra đánh giá kết quả người học theo hướng tập trung đánh giá năng lực, phẩm chất của người học theo mô hình, mục tiêu đào tạo. Làm tốt chức năng là cơ quan trung tâm trong hiệp động tổ chức thi, kiểm tra đánh giá kết quả của người học; bám sát thực tiến quá trình thi, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học viên phát hiện, báo cáo xin ý kiến chỉ đạo giải quyết kịp thời có hiệu quả những vấn đề bất cập, nảy sinh trong tổ chức thi, kiểm tra; góp phần thực hiện thắng lợi việc đổi mới phương pháp thi, kiểm tra đánh giá kết quả người học trong các nhà trường quân đội hiện nay.
Phòng Đào tạo, Phòng Sau đại học phối hợp với các khoa giáo viên xác định hình thức thi, kiểm tra phù hợp với đối tượng người học và yêu cầu của từng học phần (môn học); phối hợp với Ban KT&ĐBCLGDĐT kiểm tra công tác tổ chức thi và chấp hành quy chế, thi kiểm tra của các lực lượng trong tổ chức thi.
Các khoa giáo viên trên cơ sở hướng dân của cơ quan chức năng, bám sát nội dung, chương trình đào tạo của từng đối tượng, lựa chọn lực lượng, giao nhiệm vụ tham gia xây dựng câu hỏi thi, đề thi; tham gia coi thi, chấm thi đúng quy định.
Thứ tư, tăng cường công tác kiểm tra chấn chỉnh kịp thời những biểu hiện vi phạm trong thực hiện nhiệm vụ khảo thí
Nội dung kiểm tra công tác khảo thí là toàn bộ công việc, hoạt động, mối quan hệ, kết quả đạt được của công tác khảo thí. Yêu cầu kiểm tra thực hiện công tác khảo thí phải chính xác, khách quan, kết quả kiểm tra phải phản ánh đúng thực trạng về đối tượng kiểm tra, tránh định kiến, suy diễn hoặc làm hình thức, giả tạo; kết quả kiểm tra phải có thông tin chính xác về thực trạng cũng như xác định các mức độ, giá trị, các yếu tố ảnh hưởng, từ đó tìm ra nguyên nhân và đề ra các giải pháp điều chỉnh, uốn nắn có hiệu quả. Để tăng cường công tác kiểm tra trong thực hiện nhiệm vụ khảo thí cần tăng cường nâng cao nhận thức cho các cấp, các cơ quan, đơn vị về công tác kiểm tra. Bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn về công tác kiểm tra thực hiện nhiệm vụ công tác khảo thí. Xây dựng, thực hiện kế hoạch, xác định mục đích, phương pháp kiểm tra. Kế hoạch kiểm tra của các cấp, các cơ quan, khoa, hệ phải được xây dựng một cách cụ thể, chi tiết về nội dung kiểm tra, lực lượng và đối tượng kiểm tra, có kiểm tra thường xuyên, kiểm tra đột xuất, kế hoạch có tính khả thi cao phù hợp với kế hoạch của năm học, phải thực hiện đúng kế hoạch đã xác định. Trong kiểm tra phải đề cao cấp trên kiểm tra cấp dưới, cơ quan kiểm tra đơn vị, đặc biệt là công tác kiểm tra của Ban Giám đốc, chỉ huy các cơ quan chức năng, chỉ huy các khoa, hệ. Quá trình thực hiện kiểm tra công tác khảo thí phải lựa chọn và kết hợp hài hòa các phương pháp để đạt được mục đích và nhiệm vụ của kiểm tra là phát hiện kịp thời những sai phạm để uốn nắn, điều chỉnh, phát huy mặt tích cực, đồng thời cũng xử lý những sai phạm vi phạm quy chế, quy định trong giáo dục, đào tạo.
Thứ năm, tăng cường cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động khảo thí
Tập trung đầu tư về cơ sở vật chất hiện đại cho hoạt động khảo thí gắn với nâng cao trình độ ứng dụng cho đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác chuyên môn. Đầu tư cơ sở vật chất phải đồng bộ phù hợp với quá trình đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới quy trình thi, chấm thi và kiểm tra đánh giá kết quả. Căn cứ thực tiễn Học viện, xây dựng kế hoạch bảo đảm vật chất phục vụ huấn luyện đồng bộ, đáp ứng cả trước mắt và lâu dài, phù hợp với quá trình đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới quy trình thi, chấm thi và kiểm tra đánh giá kết quả. Phát huy sức mạnh tập thể, chủ động, linh hoạt trong tạo nguồn kinh phí đầu tư cơ sở vật chất cho công tác khảo thí gắn với sử dụng có hiệu quả, đúng mục đích cơ sở vật chất được đầu tư. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác khảo thí. Tổ chức thường xuyên các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng, phổ biến quy trình làm công tác khảo thí cho cả người dạy, người học và lực lượng bảo đảm tạo sự thuần thục, thống nhất trong vận hành các khâu, các bước của quá trình đào tạo ở Học viện. Đẩy mạnh hoạt động ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại gắn với công tác thi đua thường xuyên, phát huy trí tuệ tập thể, các sáng kiến hay của mỗi cá nhân trong nâng cao chất lượng công tác khảo thí.
3. Kết luận
Công tác khảo thí là một mắt khâu rất quan trọng của quá trình giáo dục đào tạo trong các cơ sở giáo dục nói chung, ở Học viện Chính trị nói riêng, nhằm đánh giá chất lượng tuyển sinh đào tạo, trình độ của người học và chất lượng giáo dục, đào tạo của cơ sở đào tạo. Trước yêu cầu không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo của Học viện trong thời kỳ mới, cần tiến hành đồng bộ, toàn diện hệ thống các giải pháp để nâng cao chất lượng công tác khảo thí từ lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhằm đánh giá chính xác, trung thực, khách quan trình độ người học, góp phần vào việc xác định các chủ trương, giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo.
Tài liệu tham khảo
1. Học viện Chính trị, Quy định số 2432/QyĐ-HV, ngày 02/8/2024 của Giám đốc Học viện Chính trị về tuyển sinh và đào tạo thạc sĩ, Hà Nội, 2024.
2. Học viện Chính trị, Quy định số 2433/QyĐ-HV, ngày 02/8/2024 của Giám đốc Học viện Chính trị về tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ, Hà Nội, 2024.
3. Học viện Chính trị, Quy chế số 1666/QC-HV, ngày 01/6/2025 của Giám đốc Học viện Chính trị về giáo dục, đào tạo, Hà Nội, 2024.
Theo: TCGCVN