TLGD – Trong kỷ nguyên Trí tuệ nhân tạo, Dự án “Câu chuyện Hán tự” không chỉ đổi mới cách học tiếng Trung, mà còn mở rộng không gian nghiên cứu Trung Quốc bằng công nghệ. Từ các lớp học cộng đồng ứng dụng AI đến hệ sinh thái học thuật mở, dự án hướng tới một mục tiêu chung: biến AI thành người bạn đồng hành tri thức, kết nối con người với tri thức bằng tư duy phản biện, sáng tạo và tinh thần nhân văn.
Thời đại mới – Yêu cầu mới
Giáo dục ngôn ngữ và nghiên cứu Trung Quốc tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ. Từ mô hình giảng dạy truyền thống, việc học đang dần chuyển sang hình thức mở, tương tác và tích hợp công nghệ. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt trong xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), đặt ra câu hỏi quan trọng: AI chỉ là công cụ hỗ trợ, hay có thể trở thành đối tác tri thức trong giáo dục nhân văn?
Dự án “Câu chuyện Hán tự” là một nỗ lực trả lời cho câu hỏi đó. Dựa trên triết lý “AI nhân văn”, dự án xem công nghệ là phương tiện thúc đẩy tư duy phản biện, sáng tạo và năng lực nghiên cứu của người học. Bằng việc kết hợp nghiên cứu học thuật, lớp học cộng đồng và hệ sinh thái AI+ trong giảng dạy tiếng Trung và Trung Quốc học, dự án thể hiện xu hướng mới: AI không chỉ là công cụ, mà là đối tác tri thức của người học, người dạy và người nghiên cứu.
Dự án Câu chuyện Hán tự
Trong kỷ nguyên AI, đổi mới giáo dục không chỉ là thích ứng, mà còn là bước tiến để khẳng định bản sắc học thuật Việt Nam trong không gian tri thức toàn cầu.
AI và sự đổi mới trong giáo dục ngôn ngữ
AI không làm thay đổi bản chất của giáo dục, mà làm thay đổi cách con người tiếp cận và kiến tạo tri thức. Trong giảng dạy ngôn ngữ, điểm khác biệt giữa thế kỷ XX và XXI chính là khả năng xử lý dữ liệu và phản hồi tức thì, giúp việc học trở nên liên tục và cá nhân hóa hơn bao giờ hết. Giáo viên không còn chỉ đánh giá người học qua những bài kiểm tra định kỳ, mà có thể theo dõi tiến trình học tập và phát hiện tiềm năng ngay trong quá trình học.
Tuy nhiên, đổi mới không chỉ đến từ công nghệ, mà còn từ cách con người định nghĩa lại vai trò của mình trong kỷ nguyên AI. Giáo dục cần một hướng tiếp cận “AI nhân văn”, nơi công nghệ không thay thế người dạy, mà mở rộng năng lực sáng tạo, tự học và phản tư của người học.
Từ tinh thần ấy, Dự án “Câu chuyện Hán tự” ra đời như một sáng kiến tiên phong trong việc ứng dụng AI vào đào tạo tiếng Trung và nghiên cứu Trung Quốc. Dự án hướng tới triết lý “học để kiến tạo tri thức”, xem AI là người bạn đồng hành trí tuệ, giúp con người không chỉ nói chuyện với tri thức bằng lý trí, mà còn hiểu tri thức bằng trái tim. Đây chính là bước tiến biểu trưng cho một nền giáo dục nhân văn trong thời đại số.
Trên nền tảng các công trình nghiên cứu và sách tham khảo miễn phí như “Tích hợp Chatbot AI trong luyện thi HSKK Cao cấp”, “Nâng cao kỹ năng phỏng vấn học bổng bằng Doubao AI”, “Phát triển kỹ năng viết kế hoạch học tập với sự hỗ trợ của AI”, hay “Ứng dụng Deepseek trong luyện thi HSKK Trung cấp”, Dự án đã hình thành một hướng đi nhất quán: lấy nghiên cứu làm nền tảng, lấy tinh thần nhân văn làm định hướng, và kiên trì phát triển các lớp học cộng đồng ứng dụng AI từ năm 2022 đến nay.
Lớp học cộng đồng tích hợp AI
AI và sự đổi mới trong nghiên cứu Trung Quốc
Cùng với việc mở rộng cộng đồng học tập, Dự án “Câu chuyện Hán tự” còn tiên phong trong nghiên cứu và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực Trung Quốc học. Thông qua hệ sinh thái AI đa tầng, dự án đã phát triển nhiều sản phẩm tiêu biểu: từ Bút thông minh (AI智能笔), công cụ nhận dạng chữ Hán và phân tích bộ thủ bằng cảm biến và học sâu, đến nền tảng Tiểu Liên học Hán ngữ (小莲学汉语), hệ thống học tiếng Trung tích hợp trò chơi hóa, giúp người học ôn luyện toàn diện về từ vựng, ngữ pháp, hội thoại. Bên cạnh đó, website HSK 3.0 AI助学版（写写词义）mang đến trải nghiệm học từ vựng dựa trên mô hình ghi nhớ ngữ nghĩa và tương tác đa giác quan, trong đó AI tự động phân tích hành vi học tập và gợi ý dạng bài phù hợp theo đường cong lặp lại của từng cá nhân.
Đồng thời, dự án còn mở rộng hướng nghiên cứu dành cho giới trẻ thông qua hợp tác với Tổ chức AI Vì Sứ mệnh (AWP) để đồng xây dựng AI+3 Initiative, một mô hình học tập khép kín với ba chatbot trung tâm: XueAI (hỗ trợ học viên), JiaoAI (hỗ trợ giảng viên) và YanAI (hỗ trợ nghiên cứu viên). Mạng lưới này giúp liên thông dữ liệu học tập – giảng dạy – nghiên cứu, tạo nên hệ sinh thái AI học thuật liên tục tự cải tiến.
Các bạn trẻ tham gia nghiên cứu AI+3 Initiative
Trên nền tảng đó, dự án đã phối hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu Đổi mới Trung Quốc (CICS) phát triển Sino Innovation Library (中创书阁), thư viện học thuật mở về Trung Quốc học, giáo dục và công nghệ. Nền tảng này lưu trữ và cung cấp công cụ tra cứu tự động, tích hợp AI để tối ưu hóa quá trình tìm kiếm, trích xuất và phân tích dữ liệu học thuật.
Các bạn trẻ tham gia nghiên cứu Sino Innovation Library
Sự ra đời của Sino Innovation Library không chỉ phục vụ riêng các dự án thành viên, mà còn đóng góp thiết thực cho cộng đồng Trung Quốc học Việt Nam, nơi vốn còn thiếu các nguồn tư liệu số hóa có khả năng phân tích bằng máy học. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới một hệ sinh thái tri thức mở, liên ngành và minh bạch, đưa nghiên cứu Trung Quốc tại Việt Nam hòa nhập với chuẩn mực học thuật quốc tế trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
AI trong giáo dục nhân văn – Cơ hội và thách thức
Từ góc độ lý luận, việc tích hợp AI vào ngôn ngữ và nghiên cứu Trung Quốc đặt ra ba câu hỏi cơ bản.
Thứ nhất, làm sao để giữ tính nhân văn trong môi trường công nghệ?
Việc học ngôn ngữ không chỉ là thao tác kỹ thuật mà là quá trình thấu hiểu văn hóa. AI có thể mô phỏng đối thoại, nhưng không thể thay thế sự đồng cảm và suy tư văn hóa của con người. Vì vậy, khung sư phạm phải duy trì vai trò định hướng giá trị của người dạy.
Thứ hai, AI có thể nâng cao chất lượng nghiên cứu học thuật đến mức nào?
AI hỗ trợ tìm kiếm, đối chiếu, tổng quan tài liệu, nhưng việc đánh giá và kiến tạo tri thức vẫn thuộc về con người. Do đó, người học cần phát triển năng lực phản biện công nghệ (critical AI literacy), khả năng hiểu và kiểm định kết quả do máy sinh ra.
Thứ ba, giáo dục cần làm gì để đảm bảo phát triển bền vững?
Câu trả lời nằm ở mô hình “AI cộng đồng”: mọi công cụ, lớp học, và sản phẩm nghiên cứu phải gắn với nhu cầu xã hội, không thương mại hóa tri thức. Chính việc Dự án “Câu chuyện Hán tự” duy trì lớp học miễn phí, tài nguyên mở và nghiên cứu ứng dụng đã thể hiện quan điểm phát triển này một cách thực tế và bền vững.
Kết luận và tầm nhìn
Từ góc nhìn khách quan, hành trình đổi mới của dự án “Câu chuyện Hán tự” là ví dụ sinh động cho việc chuyển đổi mô hình giáo dục nhân văn trong kỷ nguyên số. Dự án cho thấy rằng trí tuệ nhân tạo, nếu được định hướng đúng có thể trở thành động lực phát triển văn hóa học thuật, chứ không chỉ là công cụ kỹ thuật.
Điều đáng chú ý không nằm ở số lượng công cụ hay sản phẩm, mà ở cách tiếp cận: lấy con người làm trung tâm, coi AI là đối tác tri thức. Chính điều này khiến dự án trở thành một trường hợp tiêu biểu về sự hòa giải giữa công nghệ và nhân văn trong giáo dục Việt Nam.
Theo: Bùi Bình / TCGCVN