TLGD – Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, dù công nghệ phát triển mạnh mẽ, sách vẫn là điều kỳ diệu nhất: giản dị mà sâu sắc, thầm lặng mà bền bỉ nuôi dưỡng tâm hồn trẻ. Ở bậc Tiểu học, mỗi trang sách mở ra là một hạt giống tri thức, lòng nhân ái và trí tưởng tượng.
Không gian thư viện tại một góc sân trường của Tiểu học Đức Lâm
Để tiết đọc thư viện trở thành “Giờ học hạnh phúc”, nhà trường không chỉ cần có sách mà còn phải tạo hành trình trải nghiệm, nơi học sinh được chạm, cảm và sống cùng câu chuyện; được học qua viết, vẽ, thảo luận nhóm, làm MC hay chia sẻ cảm xúc qua “micro cảm xúc”.
Khi không gian thân thiện, sách hấp dẫn và sự hướng dẫn truyền cảm hứng của thầy cô được kết hợp hài hòa, học sinh sẽ tự nguyện tìm đến sách, chia sẻ cảm nhận và hình thành thói quen đọc thường xuyên. Tiết đọc thư viện lúc ấy không còn là giờ học khô khan, mà là nơi gieo mầm tri thức, nhân ái và những giấc mơ trong trẻo, thắp sáng tâm hồn mỗi học sinh.
Hồi sinh cảm xúc cho tiết đọc thư viện
Trong mọi cuộc đổi mới giáo dục, sách vẫn giữ vai trò không thể thay thế. Dù là trang giấy hay màn hình điện tử, sách là phương tiện giản dị nhưng sâu sắc, thầm lặng nhưng bền bỉ nuôi dưỡng tâm hồn và trí tuệ con người. Ở bậc Tiểu học, nơi tâm hồn trẻ như tờ giấy trắng, mỗi trang sách được lật mở chính là một hạt giống của tri thức, lòng nhân ái và trí tưởng tượng.
Tiết đọc thư viện không chỉ là một giờ học bắt buộc mà còn là giờ học hạnh phúc, nơi học sinh được sống cùng sách, trải nghiệm niềm vui đọc, và khám phá thế giới xung quanh. Thi nhân Xuân Diệu từng nói: “Đọc một cuốn sách hay cũng giống như trò chuyện với một người bạn tốt.” Câu nói này nhắc nhở chúng ta rằng, mỗi cuốn sách là một người bạn đồng hành, không vội vã nhưng lặng lẽ chia sẻ bài học, sự tử tế và những giấc mơ chưa kịp gọi tên.
Muốn đạt được điều này, các trường tiểu học cần chú trọng từ không gian, hình thức đọc đến vai trò của giáo viên. Một tiết đọc hiệu quả giúp học sinh không chỉ hiểu chữ mà còn biết rung cảm trước nhân vật, biết mơ ước, biết yêu quý và trân trọng tri thức.
Thảo luận nhóm trong tiết đọc thư viện Lớp 5A, Trường TH Đức Lâm
Một yếu tố quan trọng để tiết đọc hấp dẫn là xây dựng chủ đề phù hợp với học sinh. Chủ đề có thể gắn với các môn học như Tiếng Việt, Hoạt động trải nghiệm, Tự nhiên & Xã hội, Giáo dục địa phương… hoặc các sự kiện, nhân vật lịch sử, đạo đức, truyền thống: Mẹ và cô, Tri ân thầy cô, Uống nước nhớ nguồn, Bác Hồ kính yêu, Quê hương – Đất nước…
Sau khi xác định chủ đề, giáo viên hướng dẫn học sinh lựa chọn sách liên quan và thiết kế hình thức tổ chức phù hợp: đọc, vẽ tranh minh họa, thảo luận nhóm, làm MC, kể chuyện theo nhân vật, hoặc chia sẻ cảm xúc qua “micro cảm xúc” cuối giờ. Chỉ vài phút để học sinh nói lên cảm nhận cá nhân: “Em thích nhất đoạn…”, “Em ghét nhân vật này vì…”, “Nếu em là nhân vật trong truyện, em sẽ…”, cũng đủ để biến tiết học từ “đọc một mình” thành “sống cùng nhau trong sách”.
Qua việc tổ chức theo chủ đề, học sinh không chỉ mở rộng kiến thức, mà còn được khuyến khích tư duy sáng tạo, biểu đạt cảm xúc và phát triển kỹ năng xã hội.
Muốn tiết đọc thư viện trở thành giờ học hạnh phúc, điều đầu tiên cần làm là thay đổi không gian. Học sinh tiểu học rất nhạy cảm với môi trường xung quanh: một căn phòng có mùi sách cũ, bàn ghế cứng khiến các em ngồi đúng vị trí nhưng không khơi gợi cảm hứng.
Vì vậy, thư viện cần “thiết kế lại cảm xúc”, không chỉ là sắp xếp lại bàn ghế. Trên tường có thể treo những câu nói truyền cảm hứng:
“Mỗi trang sách là một cánh cửa.”
“Người đọc sách không bao giờ cô đơn.”
“Sách là kho tàng tri thức vô tận.”
Không gian thư viện cũng có thể linh hoạt: một góc sân trường dưới tán phượng, một tủ sách cạnh cầu thang hay chiếc xe đẩy đầy truyện tranh trở thành “Thư viện di động”, giúp học sinh tiếp cận sách mọi lúc, không chỉ trong giờ học.
Khuyến đọc và phát triển năng lực thư viện
Bên cạnh không gian, nhà trường cần xây dựng bộ danh mục sách theo khối lớp, lưu trữ QR code, đường link tài liệu, sách hay, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh tiếp cận nguồn tri thức. Các hoạt động như Ngày đọc sách, Tuần đọc sách, Giới thiệu sách, Viết về sách sẽ tạo môi trường tương tác, giúp học sinh hình thành thói quen đọc thường xuyên.
Đặc biệt, đội “cộng tác viên thư viện” gồm học sinh lớp 4, 5 hỗ trợ mượn – trả sách, giúp duy trì việc đọc và xây dựng tinh thần trách nhiệm với thư viện.
Học sinh lớp 5A, trường TH Đức Lâm với Chủ đề: Sách hay cần bạn đọc
Đọc sách tại thư viện, đọc sách ở không gian ngoài thư viện hoặc mượn về nhà không chỉ giúp khuyến khích đọc, mà còn hình thành kỹ năng tự học, khả năng tập trung và phát triển tư duy phản biện.
Một tiết đọc hiệu quả không bắt đầu từ giá sách đầy ắp hay phòng thư viện lộng lẫy, mà từ những chi tiết nhỏ: cách thầy cô nâng niu cuốn sách, ánh mắt dịu dàng khi kể chuyện, giọng đọc truyền cảm hứng và tư thế ngồi gần gũi. Những chi tiết tưởng chừng giản dị ấy đủ để đánh thức niềm háo hức, khát khao khám phá trong học sinh.
Khi thầy cô gieo vào lòng học sinh tình yêu với từng trang sách và hình thành thói quen đọc mỗi ngày, mỗi cuốn sách không còn là giấy và chữ nữa, mà trở thành cánh cửa mở ra tri thức, lòng nhân ái và những giấc mơ trong trẻo.
Tiết đọc thư viện lúc này thực sự trở thành “Giờ học hạnh phúc” – nơi không có áp lực điểm số, chỉ có tiếng thì thầm của sách, nụ cười của học trò và những tâm hồn âm thầm lớn lên. Đây là nền tảng ươm mầm văn hóa đọc, lan tỏa tri thức, tình cảm và những giá trị nhân văn, góp phần thắp sáng tương lai bằng ánh nhìn trong veo của mỗi đứa trẻ.
TRẦN THỊ THẢO
Giáo viên Trường Tiểu học Đức Lâm, xã Đức Thịnh, tỉnh Hà Tĩnh