TLGD – Mỗi sáng đến trường, trẻ mang theo những cảm xúc rất khác nhau: vui vẻ, lo lắng, mệt mỏi hay có khi là nỗi buồn chưa kịp giãi bày. Không phải lớp học nào cũng đủ bình yên để đón nhận những cảm xúc ấy. Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi nhận ra rằng trẻ có thể học chậm hoặc chưa hợp tác, nhưng chỉ cần cảm thấy an toàn, các em sẽ dễ dàng học tập và hòa nhập hơn.
Bình yên giúp trẻ tự tin mỗi ngày
Bình yên trong lớp học không phải sự yên lặng tuyệt đối, mà là không gian nơi trẻ được lắng nghe, được chia sẻ và được tôn trọng. Đây cũng là nền tảng quan trọng để trẻ hình thành kỹ năng chăm sóc bản thân và xây dựng mối quan hệ lành mạnh với thầy cô, bạn bè. Thực tiễn giáo dục cho thấy học sinh tiếp thu tốt hơn khi các em cảm thấy an toàn và có quyền là chính mình.
Tuy vậy, nhiều lớp học vẫn đối mặt căng thẳng và xung đột. Nhiều trẻ thiếu ngôn ngữ cảm xúc, không biết diễn đạt “Con đang buồn”, “Con bị tổn thương”, dẫn đến hành vi bộc phát. Áp lực của giáo viên, mối quan hệ thầy – trò thiếu cởi mở và sự thiếu vắng “hạ tầng cảm xúc” trong lớp học cũng khiến trẻ khó giải tỏa cảm xúc và khó chia sẻ nhu cầu của mình.
Hành trình xây dựng lớp học bình yên không đến từ những thay đổi lớn lao mà từ những thực hành nhỏ nhưng đều đặn. Trong lớp học của mình, tôi thiết lập “góc cảm xúc” để học sinh lựa chọn trạng thái mỗi sáng. Khi trẻ giơ tấm thẻ “Con đang lo lắng”, giáo viên dễ dàng điều chỉnh cách tiếp cận. Nhờ đó, những bùng phát cảm xúc giảm đi, trẻ chủ động chia sẻ hơn.
Hoạt động “5 phút bình yên buổi sáng” cũng giúp cả lớp bắt đầu ngày học nhẹ nhàng. Chỉ vài phút hít thở, nghe nhạc hoặc nêu điều mong muốn cho ngày mới, trẻ bình tĩnh hơn, tập trung tốt hơn và giáo viên cũng bắt nhịp lớp dễ dàng hơn.
Khi xảy ra mâu thuẫn, “bàn hòa giải” thay cho hình thức phạt giúp trẻ học cách nói về cảm xúc, lắng nghe bạn và cùng tìm giải pháp. Nhiều em sau vài phút trò chuyện đã cười trở lại. Những hành động đơn giản ấy giúp trẻ nhận ra rằng xung đột có thể giải quyết bằng đối thoại thay vì tranh cãi.
Bên cạnh đó, “nhật kí hai chiều” là cầu nối giúp giáo viên và học sinh hiểu nhau hơn. Những dòng chữ chân thật như “Hôm nay con buồn vì bị trêu” mở ra cơ hội để giáo viên hỗ trợ kịp thời. Những cử chỉ nhỏ như chào hỏi theo cách trẻ thích, gửi lời khen mỗi tuần hay dành vài phút trò chuyện riêng đều tạo nên sự tin cậy trong mối quan hệ thầy – trò.
Để lớp học bình yên, giáo viên cũng cần được chăm sóc. Các buổi sinh hoạt chuyên môn về sức khỏe tinh thần, hoạt động chia sẻ cuối tuần hay nhóm hỗ trợ đồng nghiệp giúp thầy cô giảm căng thẳng và bước vào lớp với tâm thế nhẹ nhàng hơn.
Cuối mỗi ngày, hoạt động “Điều tốt hôm nay” giúp trẻ nhìn thấy hành vi tử tế của bạn bè như một cái nhặt bút, một nụ cười động viên hay một chiếc ô che mưa. Khi trẻ học cách quan sát điều tốt, lớp học dần trở nên tích cực và ấm áp hơn.
Những thay đổi nhỏ, khi được thực hiện đều đặn, tạo nên sự chuyển hóa rõ rệt: trẻ nói nhẹ hơn, biết gọi tên cảm xúc, ít xung đột hơn và giáo viên cũng bớt áp lực. Lớp học bình yên không phải điều xa vời mà là kết quả của thói quen yêu thương mỗi ngày.
Bình yên là món quà lớn nhất mà người thầy có thể trao cho học trò. Khi trẻ lớn lên trong môi trường an toàn và được thấu hiểu, các em sẽ nuôi dưỡng được sự tự tin, lòng nhân ái và khả năng xây dựng những mối quan hệ tích cực – những giá trị sẽ theo các em suốt đời.
TRẦN THỊ THẢO
(Giáo viên – Trường Tiểu học Đức Lâm, xã Đức Thịnh, tỉnh Hà Tĩnh)