TLGD – Giữa miền tây Thanh Hóa, Trường Tiểu học Cổ Lũng (huyện Bá Thước cũ) là ngôi trường nhỏ của 100% học sinh dân tộc Thái. Địa bàn rộng, thôn bản xa nhau, đời sống người dân còn nhiều khó khăn.
Dù thiếu thốn về cơ sở vật chất và điều kiện đi lại, thầy trò nơi đây vẫn kiên trì bám lớp, duy trì nền nếp dạy – học. Mỗi buổi sáng, tiếng trống trường vang lên giữa không gian yên bình như minh chứng cho tinh thần hiếu học, tình yêu nghề và nghị lực vượt khó của những người gieo chữ vùng cao.
Khu Eo Điếu – một trong những điểm trường lẻ của Trường Tiểu học Cổ Lũng (Thanh Hóa). Nằm lọt giữa thung lũng vùng cao, ngôi trường nhỏ khiêm nhường giữa làn sương sớm và núi rừng xanh thẳm.
Địa bàn xã Cổ Lũng có tới 11 thôn bản. Để duy trì hoạt động dạy học, trường phải tổ chức nhiều khu, điểm lẻ, trong đó có Eo Điếu, La Ca, Ấm… Mỗi điểm trường là một nỗ lực riêng trong công tác quản lý, giảng dạy và duy trì sĩ số học sinh. Có những ngày thời tiết khắc nghiệt, đường trơn, xe khó đi, nhưng thầy cô vẫn đến lớp đầy đủ; có khi phải ở lại bản nhiều ngày để kịp chương trình học cho học sinh.
Điều đáng quý là trong mọi hoàn cảnh, tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nghề của đội ngũ nhà trường chưa bao giờ giảm sút. Họ hiểu rằng, mỗi buổi dạy duy trì đều đặn không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức, mà còn gieo vào lòng các em niềm tin vào học tập và tương lai. Ở nơi còn nhiều thiếu thốn, chính tinh thần ấy đã làm nên sức mạnh của tập thể – một ngôi trường vùng cao nhưng đầy nghị lực và yêu thương.
Khi “trường học hạnh phúc” bắt đầu từ nụ cười học trò
Năm học 2025–2026, Trường Tiểu học Cổ Lũng xác định chủ đề hành động là “Đoàn kết – Nỗ lực vượt khó – Đổi mới sáng tạo – Củng cố và nâng cao chất lượng giáo dục.” Phương châm ấy không chỉ thể hiện trong kế hoạch, mà còn được cụ thể hóa bằng việc xây dựng môi trường học tập thân thiện, an toàn và hiệu quả cho học sinh.
Ở Cổ Lũng, “trường học hạnh phúc” không đến từ cơ sở vật chất hiện đại, mà từ cách thầy cô tạo nên niềm vui mỗi ngày đến lớp. Mỗi tiết học, các thầy cô không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, tình yêu thương và ý thức cộng đồng. Những hoạt động như “ngày hội đọc sách”, “vở sạch – chữ đẹp”, “góc sáng tạo của em” hay “trường em xanh – sạch – đẹp” được tổ chức thường xuyên, giúp học sinh phát triển toàn diện, tự tin và yêu trường, yêu bạn hơn.
Đặc biệt, việc tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số được nhà trường xem là nhiệm vụ trọng tâm. Thông qua các tiết học linh hoạt, trò chơi, hoạt động trải nghiệm, các em dần mạnh dạn giao tiếp, trình bày suy nghĩ và thể hiện bản thân.
Toàn trường có 26 cán bộ, giáo viên, nhân viên, trong đó 19 người trực tiếp dạy văn hóa và 4 giáo viên dạy các môn đặc thù. Hầu hết giáo viên đạt trình độ đại học, nhiều người là đảng viên, gắn bó lâu năm với trường. Họ chính là “trụ cột” của ngôi trường vùng cao – những người âm thầm giữ gìn nề nếp, duy trì chất lượng và lan tỏa tinh thần trách nhiệm.
Với đặc thù nhiều lớp ghép, ít học sinh, giáo viên phải linh hoạt trong phương pháp giảng dạy. Một tiết học có thể phải điều chỉnh nội dung cho phù hợp từng đối tượng, nhưng lớp học vẫn đầy ắp tiếng cười. Thầy cô còn kiêm nhiệm nhiều vai trò: hướng dẫn trò làm đồ dùng học tập, giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, kèm cặp học sinh yếu, hỗ trợ em nhỏ khuyết tật hòa nhập cùng bạn bè.
Nhà trường hiện có 3 học sinh khuyết tật hòa nhập, được các thầy cô quan tâm đặc biệt, dạy theo kế hoạch giáo dục cá nhân phù hợp. Đó là những hình ảnh đẹp – thầy cô nhẹ nhàng dìu dắt từng bước đi, từng nét chữ, để mỗi em cảm nhận được tình yêu thương và sự tôn trọng.
Góc nghỉ tạm của giáo viên tại điểm trường Eo Điếu (Trường Tiểu học Cổ Lũng,Thanh Hóa). Trong căn nhà nhỏ lợp mái tôn, vách tre đan giản dị, chiếc giường gỗ mộc mạc và vài vật dụng sinh hoạt đơn sơ là nơi thầy cô lưu trú sau những giờ đứng lớp.
Năm học vừa qua, Cổ Lũng đạt kết quả đáng khích lệ: 100% học sinh hoàn thành chương trình tiểu học, 98,9% học sinh lên lớp, trên 40% học sinh được khen thưởng. Đó là minh chứng cho tâm huyết của người thầy vùng cao – những người không ồn ào nói về thành tích, mà âm thầm đóng góp bằng hành động mỗi ngày.
Không chỉ giữ vững chất lượng dạy học, Trường Tiểu học Cổ Lũng còn tiên phong triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 trong điều kiện còn nhiều khó khăn. Các môn học mới như Tiếng Anh, Tin học được tổ chức bài bản, linh hoạt, nhờ sự chủ động của giáo viên và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương.
Nhà trường cũng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng mô hình lớp học thân thiện, kết hợp dạy học trực tuyến khi cần thiết. Mỗi giáo viên đều được khuyến khích tự học, tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn để đáp ứng yêu cầu đổi mới. Dù thiết bị chưa đầy đủ, song tinh thần cầu tiến và trách nhiệm đã giúp thầy trò thích ứng nhanh với phương pháp dạy học hiện đại.
Bên cạnh đó, phong trào thi đua “Mỗi thầy cô là một tấm gương tự học và sáng tạo” được duy trì đều đặn. Các sáng kiến kinh nghiệm của giáo viên về đổi mới phương pháp, tổ chức hoạt động trải nghiệm hay rèn kỹ năng cho học sinh đều được áp dụng hiệu quả trong thực tế. Ở Cổ Lũng, sự sáng tạo đôi khi bắt đầu từ những điều rất nhỏ – như cách làm đồ dùng dạy học từ vật liệu sẵn có, hay việc tận dụng sân trường thành khu trải nghiệm thiên nhiên cho học sinh.
Điều kiện vật chất của trường vẫn còn khiêm tốn: 18 phòng học, trong đó có 4 phòng tạm; thiếu phòng chức năng, thư viện, thiết bị y tế và kho sách. Tuy nhiên, với tinh thần chủ động, nhà trường đã phối hợp cùng chính quyền xã, các tổ chức xã hội và phụ huynh để từng bước cải thiện cơ sở vật chất, bảo đảm an toàn và thuận lợi cho việc học.
Các khu, điểm trường như La Ca, Ấm, Eo Điếu đều đã được rà soát, sắp xếp hợp lý để thuận tiện cho học sinh học tập. Trong năm học này, trường tiếp tục tham mưu xây dựng phòng sinh hoạt giáo viên, cải thiện khuôn viên, trồng thêm cây xanh và tạo không gian học tập gần gũi. Nhà trường xác định: “Mỗi góc trường, mỗi lớp học đều có thể là một bài học sống động về tinh thần vượt khó và tình yêu học trò.”
Song song với việc giảng dạy, nhà trường còn tích cực tổ chức các hoạt động xã hội, từ thiện, phối hợp với các chương trình vùng để hỗ trợ học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt. Những món quà nhỏ, đôi khi chỉ là chiếc áo ấm hay quyển vở mới, đã trở thành động lực để các em thêm yêu trường, yêu lớp.
Eo Điếu – nơi con chữ được gìn giữ bằng yêu thương
Giữa vùng núi Cổ Lũng, điểm trường Eo Điếu là một trong những nơi xa và khó khăn nhất. Hiện điểm trường có hai lớp ghép, học sinh ít, cơ sở vật chất đơn sơ, nhưng tinh thần học tập luôn tràn đầy. Các thầy cô cắm bản nhiều năm, quen với nếp sống địa phương, được phụ huynh và học sinh yêu quý.
Ở Eo Điếu, lớp học tuy nhỏ nhưng ấm áp tình thầy trò. Học sinh chuyên cần, thầy cô tận tụy, cùng nhau duy trì nền nếp học tập và rèn luyện. Chính tình yêu nghề và trách nhiệm ấy đã giúp Eo Điếu giữ vững sĩ số, không có học sinh bỏ học, góp phần quan trọng vào thành tích chung của toàn trường.
Cũng như nhiều điểm trường vùng cao khác, Eo Điếu vẫn đang cần thêm sự quan tâm của cộng đồng – từ những tổ chức, doanh nghiệp đến những cá nhân yêu giáo dục. Một vài trang sách mới, một góc học tập được cải tạo, hay một lời động viên cũng đủ để tiếp thêm niềm tin cho thầy trò nơi đây.
Không phải là lời kêu gọi ồn ào, mà chỉ là một thông điệp giản dị: “Mỗi tấm lòng hướng về giáo dục vùng cao đều góp phần nuôi dưỡng ước mơ của trẻ nhỏ, giúp con chữ mãi sáng giữa đại ngàn.”
Từ một vùng đất còn nhiều gian khó, Trường Tiểu học Cổ Lũng đang từng bước khẳng định sức sống và khát vọng đổi thay. Mỗi thầy cô là một ngọn lửa, mỗi học trò là một mầm xanh, cùng nhau làm nên bức tranh tươi sáng của giáo dục miền núi.
Giữa bao thách thức, ánh sáng tri thức vẫn được giữ vững, bởi nơi đây có những con người âm thầm cống hiến, yêu nghề, yêu trò và tin rằng giáo dục là con đường bền vững nhất để thay đổi cuộc sống.
Và ở đâu đó giữa rừng núi Cổ Lũng, điểm trường Eo Điếu vẫn mỗi sáng vang lên tiếng học trò đọc bài. Một thanh âm giản dị, nhưng là minh chứng đẹp nhất cho sức sống của niềm tin và sự kiên định của người thầy vùng cao – những người suốt đời chọn gieo mầm hy vọng, để ánh sáng tri thức không bao giờ tắt.
Lan Anh